Deprem Nedir?
Deprem, yer kabuğu içindeki kırılmalar sonucu aniden ortaya çıkan enerjinin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayıdır. Depremler hissedilmeyecek kadar küçük olabildikleri gibi şehirleri yok edebilecek büyüklükte olabilir. Depremler; tsunamilere, kıtaların kaymasına ve volkanik aktivitelere neden olabilir. [1]
Deprem Öncesinde Alınacak Önlemler
Evde Alınacak Önlemler
Raflar duvara iyice
sabitlenmelidir. Geniş ve ağır cisimler alt raflara konmalıdır.
Kırılabilir özellikte cisimler, kapalı dolaplara yerleştirilmelidir.
Duvara asılı ağır cisimler, aynalar, yataktan ve insanların oturdukları yerlerden uzağa asılmalı ve sabitlenmelidir.
Avizeler sabitlenmeli ve güçlendirilmelidir. Yangın çıkarma riski bulunabilecek elektrik kabloları ve doğal gaz hatları tamir edilmelidir.
Sinek öldürücü, kimyasal veya yanıcı özellikteki ürünler ayrı ve güvenli dolaplara yerleştirilmelidir.
Kapalı ve Açık Alanlarda Güvenli Bölgeler Belirlenmesi
Sağlam, dayanıklı masa ve benzeri mobilyalar belirlenmelidir.
Pencere, ayna, ağır kitaplık ve devrilebilecek ağır mobilyalardan nasıl uzak durulabileceği planlanmalıdır.
Açık alanlarda binalardan, elektrik hatlarından, üst geçitlerden, ağaçlardan uzakta olacak alanlar belirlenmelidir.
Acil Durum Çantası
Evde veya çalıştığınız yerde kolay
ulaşabileceğiniz acil durum çantaları hazırlanmalıdır. İçerisinde el
feneri, pilli radyo ve yedek pilleri, ilk yardım çantası, çakı, düdük,
küçük makas, su, yüksek kalorili yiyecekler, kullandığınız ilaçlar ve
temel ilaçlar, hijyen malzemeleri, giyecek, para ve kredi kartı, önemli
evraklar bulunmalıdır. [1]
Deprem Anında Yapılması Gerekenler
I. Bina İçerisinde
- Kesinlikle panik yapmamalıyız. Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durmalıyız. Varsa sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelmeli veya uzanmalıyız. Başımızı iki elimizin arasında alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile korumalıyız. Sarsıntı geçene dek beklemeliyiz.
- Tekerlekli sandalyede isek tekerlekleri kilitleyerek başımızı ve boynumuzu korumaya almalıyız.
- Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazları kapatmalıyız. Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşmalıyız. Birinci maddede belirtildiği şekilde kendimizi korumalıyız.
- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmalıyız. Soba ve ısıtıcıları söndürmeliyiz. Diğer güvenlik önlemlerini almalıyız ve daha önceden hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve malzemeyi yanımıza alarak derhal binayı daha önce tespit ettiğimiz yoldan terk edip toplanma bölgesine gitmeliyiz.
- Merdiven, balkon, koridor ve geniş sahanlı yerlerden, kolonlardan ve pencerelerden uzaklaşmalıyız.
- Okulda isek sınıfta kalarak sağlamsa sıra altlarına ya da sıra yanına birinci maddede belirtildiği şekilde başımızı korumalıyız.
- Kesinlikle asansör kullanmamalıyız. Asansörde isek kat çıkış düğmesine basarak asansörü terk etmeliyiz.
II. Bina Dışında
- Enerji hatlarından, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşmalıyız. Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olmalıyız.
- Deniz kıyısından uzaklaşmalıyız.
- Toprak kayması, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmamalıyız. Böyle bir ortamda isek en seri şekilde güvenli bir ortama geçmeliyiz.
- Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olmalıyız.
- Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olmalıyız.
III. Araç Kullanırken
- Bulunduğumuz yer güvenli ise durmalı ve araç içinde kalmalıyız. Araç karayolunda seyir halinde ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durmalıyız. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde beklemeliyiz. Ancak sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gitmeliyiz.
- Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından mümkün olduğu kadar uzaklaşmalıyız.
- Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde değilse; aracı durdurmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak aracı terk etmeli ve açık alanlara gitmeliyiz.
Deprem Sonrasında Alınacak Önlemler
- Kesinlikle panik yapmamalıyız.
- Sarsıntı kesilince önceden hazırladığımız afet çantası ile acil ihtiyaç duyulacak diğer malzemeleri (giysi, battaniye, su ve gıda gibi) yanımıza alarak derhal bulunduğumuz yeri önceden belirlediğimiz yollardan terk etmeli ve toplanma yerine gitmeliyiz.
- Yıkılan binalarda yardıma ihtiyacı olanlara kurtarma, İlk yardım ve enkaz kaldırma çalışmalarında yardımcı olmalıyız.
- İkinci sarsıntı ihtimaline karşı tedbirli olmalıyız.
- Telefon hatlarını meşgul etmemeliyiz.
- Yollarda hasta ve yaralı nakli yapılacağı için trafiği engellememeliyiz.
- Deprem hakkında söylenti ve dedikodulara inanmamalıyız.
- Aile içinde birbirimizle dayanışma halinde olmalıyız. Özellikle çocukları olayın etkisinden uzaklaştırmalıyız.
- Kurtarma ve sosyal yardımlar sırasında panik ve kargaşaya yol açmadan ilgili ve görevlilere yardımcı olmalıyız.
- Bina zarar görmüş ise içeri girmek için en az bir saat beklemeliyiz. İlgililerin duyurusu doğrultusunda hareket etmeliyiz.
- Deniz kenarı yerleşimlerinde, dev dalgaların oluşması olasılığına karşı deniz kenarından uzaklaşmalıyız.
- Toplu iskan bölgelerindeki kurallara ve yöneticilerin talimatına mutlaka uymalı, kargaşa, dedikodu ve huzursuzluğa izin vermemeliyiz.
- Özellikle iskan bölgelerinde halkın sağlığı için temizlik kurallarına uymalı ve uymayanları uyarmalıyız.
- Başkalarının da ihtiyacı olabileceğini düşünerek ihtiyacımızdan fazla yardım malzemesi talebinde bulunmamalıyız. [2]
[1] https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_1147.pdf
[2] https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/179169
