Biyomimikri Örnekleri
Kuşlardan ilham alan uçuş
İnsan uçuşunu sağlamak için kuşların incelenmesi biyomimikrinin erken örneklerinden biridir. Uçan bir makine yaratmakta başarılı olamasa da, Leonardo da Vinci (1452–1519) kuşların anatomisi ve uçuşunu dikkatle gözlemleyen ve gözlemleriyle ilgili çok sayıda not ve çizim yapan biriydi. 1903’te ilk daha ağır havadan uçak uçurmayı başaran Wright Kardeşler de güya güvercinlerin uçuşundan ilham almışlardı. Kuşların şekli, kanatları ve kuyrukları, hava akımına karşı direnç göstermeden kaldırma kuvveti sağlayan aerodinamik tasarımlara yol açmıştır. [1]
Balina yüzgecinden ilham alan rüzgar türbinleri
Balinalar, su altında hızlı ve verimli bir şekilde hareket etmek için özel olarak şekillendirilmiş yüzgeçlere sahiptir. Yüzgeçlerin kenarlarında bulunan küçük çıkıntılar, su akışını kontrol ederek balinaların daha keskin dönüşler yapmasını sağlar. Bu çıkıntılar aynı zamanda yüzgecin titreşmesini azaltarak enerji kaybını önler. Bu ilke, rüzgar türbinlerinin kanatlarının tasarımında da kullanılmıştır. Kanatların kenarlarına eklenen küçük çıkıntılar sayesinde türbinler daha düşük rüzgar hızlarında çalışabilir, daha fazla enerji üretebilir ve daha az gürültü yapabilir. [2]
Sivrisinek probosisinden ilham alan iğneler
Sivrisinekler, insanları sokarken çok az acı hissettiren ince ve keskin bir probosise sahiptir. Probosisin ucunda bulunan mikroskobik dişler, cildi kolayca delerken kan damarlarını da algılayabilir. Ayrıca probosisin içindeki iki kanal sayesinde sivrisinek hem tükürük enjekte edebilir hem de kan emebilir. Bu ilke, insanlara aşı veya kan alma gibi işlemler yaparken daha az acı veren iğnelerin tasarımında da kullanılmıştır. İğnelerin ucuna eklenen mikroskobik dişler sayesinde cilt daha kolay delinirken iğnenin içindeki iki kanal sayesinde hem ilaç enjekte edilebilir hem de kan alınabilir.[3]
Köpekbalığı derisinden ilham alan mayo
Köpekbalıkları, su altında hızlı ve sessiz bir şekilde hareket etmek için özel olarak şekillendirilmiş deriye sahiptir. Derinin üzerinde bulunan mikroskobik çıkıntılar, su akışını kontrol ederek sürtünmeyi azaltır ve türbülansı önler. Ayrıca bu çıkıntılar, köpekbalığının derisini mikroplara ve parazitlere karşı da korur. Bu ilke, yüzücülere daha hızlı ve verimli bir şekilde yüzmelerini sağlayan mayoların tasarımında da kullanılmıştır. Mayoların üzerine eklenen mikroskobik çıkıntılar sayesinde su sürtünmesi azalır ve yüzücülerin performansı artar. [4]
Pıtrak bitkisinden ilham alan cırt cırt
Pıtrak bitkisi, tohumlarını yaymak için hayvanların tüylerine veya insanların kıyafetlerine yapışan küçük tüylü meyvelere sahiptir. Meyvelerin üzerinde bulunan minik kancalar, tüy veya kumaş liflerine kolayca tutunabilir. Bu ilke, iki parçayı birbirine geçici olarak bağlamak için kullanılan cırt cırtın tasarımında da kullanılmıştır. Cırt cırtın bir parçasında minik kancalar, diğer parçasında ise yumuşak halkalar bulunur. İki parça birbirine bastırıldığında kancalar halkalara tutunur ve böylece bir bağlantı sağlanır.
Bukalemun derisinden ilham alan kamuflaj
Bukalemunlar, çevrelerine uyum sağlamak için derilerinin rengini değiştirebilen hayvanlardır. Derilerinin altında bulunan özel hücreler, ışığı yansıtarak farklı renkler oluşturabilir. Ayrıca bu hücreler, bukalemunun duygularını da yansıtabilir. Bu ilke, askeri veya sivil amaçlarla gizlenmek isteyen insanların kullandığı kamuflajın tasarımında da kullanılmıştır. Kamuflaj malzemelerinin üzerine eklenen özel pigmentler veya nanokristaller sayesinde malzeme farklı renkler alabilir ve çevresine uyum sağlayabilir. [5]
Namib Çölü böceğinden ilham alan su toplama şişeleri
Namib Çölü böceği, çölde hayatta kalmak için sabahları sisten su toplayan bir hayvandır. Böceğin kabuğu üzerinde bulunan küçük çıkıntılar ve oluklar, su damlacıklarını yakalayarak kabuğun ortasına doğru yönlendirir. Böylece böcek kabuğunu aşağı eğerek suyu ağzına akıtabilir. Bu ilke, su kaynaklarına erişimi olmayan insanlara yardımcı olmak için kullanılan su toplama şişelerinin tasarımında da kullanılmıştır. Şişelerin üzerine eklenen küçük çıkıntılar ve oluklar sayesinde şişe sisten su toplayabilir ve şişenin içine akıtabilir. [6]
[1]: https://studiousguy.com/biomimicry-examples/
[2]: https://www.learnbiomimicry.com/blog/best-biomimicry-examples
[3]: https://www.digitaltrends.com/cool-tech/biomimicry-examples/
[4]: https://www.stillunfold.com/science/10-biomimicry-examples-inspired-by-nature
[5]: https://techietonics.com/robo-tonics/chameleon-inspired-next-generation-artificial-camouflage-biomimicry.html
[6]: https://www.biomimicrysandiego.org/what-is-biomimicry
